To był impuls. Właśnie skończyłem lekturę bardzo dobrej nowości, kiedy wpadł mi do głowy pomysł, żeby – dla odmiany – sięgnąć po klasykę. Najlepiej nieco lżejszą. I do tego po książkę, którą mam na półce. Wybór padł na Agathę Christie, moją ulubioną autorkę powieści detektywistycznych, której cały dorobek literacki poznałem już wiele lat temu. Mam ogromny sentyment do jej twórczości; szczególną sympatią darzę pannę Marple, choć z równie wielką radością czytałem o kolejnych śledztwach Herkulesa Poirota. Dla mnie, podobnie jak milionów fanów Christie, jej książki to kwintesencja prozy kryminalnej w starym, dobrym stylu i wyznacznik popularnego gatunku jakim jest cozy crime.
Nie mam ambicji, ani tym bardziej narzędzi, aby na temat powieści Agathy Christie napisać coś nowego lub odkrywczego, ale skoro wpadłem na pomysł ponownej lektury jej książek, to nie widzę powodu, aby nie wspomnieć o nich na blogu. Szczególnie, że niejednokrotnie na jego łamach wspominałem Królową Kryminału, zawsze jako niedościgniony wzór lub punkt odniesienia dla całych pokoleń autorek i autorów próbujących swych sił w literaturze rozrywkowej. Mam plan, aby przypominać sobie jej książki w porządku chronologicznym, ale przypisanym konkretnym postaciom literackim. Zatem Herkules Poirot i Jane Marple na początek, a potem … czas pokaże.
Tajemnicza historia w Styles, od której rozpocząłem ponowną lekturę powieści Agathy Christie, to nie tylko jej literacki debiut, ale także pierwsze spotkanie z jednym z najbardziej znanych detektywów w historii literatury. Wydana po raz pierwszy w 1920 roku, powieść wprowadza postać Herkulesa Poirota i kapitana Arthura Hastingsa, rozpoczynając tym samym serię kryminałów, po które z niekłamaną przyjemnością czytelnicy na całym świecie sięgają od ponad stu lat. Christie na swój debiut wybrała klasyczną historię, w której dominuje zagadka w stylu Kto to zrobił?, a akcję osadziła w na wskroś angielskiej posiadłości Styles Court podczas I wojny światowej – kreśląc przy tym wyraźnie ramy gatunkowe swoich powieści.
Kapitan Arthur Hastings, który zaprzyjaźnił się z Poirotem jeszcze w Belgii, zostaje zaproszony do Styles Court przez swojego dawnego przyjaciela. Jego matka niedawno ponownie wyszła za młodszego od siebie mężczyznę, co wzbudziło powszechną podejrzliwość co do prawdziwych intencji Alfreda Ingelthorpa. I to on zostaje głównym oskarżonym o otrucie żony strychniną. Wszystkie motywy wskazują na winę młodego wdowca, a fakt, że zmarła została znaleziona w pokoju zamkniętym od wewnątrz tylko mocniej rozpala emocje pozostałych w majątku. I w tym momencie do akcji wkracza Herkules Poirot.
Na temat metod śledczych eleganckiego Belga napisano chyba wszystko, ale warto podkreślić, że Christie, wprowadzając na karty powieści swojego bohatera, zaopatrzyła go w szeroki wachlarz umiejętności. Logiczny, skrupulatny i uważny, Poirot nie tylko dedukuje, ale potrafi wykazać się bardzo dobrą znajomością ludzkiej psychiki w przeciwieństwie do Hastingsa, który łatwiej ulega emocjom i własnej słabości do płci pięknej. Belg prowadzi z czytelnikiem wyrafinowaną, żeby nie napisać elegancką grę, której stawką jest poznanie prawdy o wydarzeniach feralnej nocy w Styles Court.
Decyzja o ponownej lekturze debiutu Agathy Christie, a w planach także kolejnych jej powieści, okazała się strzałem w dziesiątkę. Tajemnicza historia w Styles to fabuła może niespieszna, z nieco przekombinowaną intrygą związaną z otruciem, ale napisana w starym, dobrym stylu; bez tanich chwytów i niczym nieuzasadnionych zwrotów akcji, pierwsza książka z Herkulesem Poirot ustanawia klasyczny wzorzec gatunku, po którego składniki nawet współcześnie chętnie sięgają autorki i autorzy literatury rozrywkowej. Odizolowana od świata posiadłość, niewielka liczba podejrzanych ze zbyt wyraźnymi motywami, żeby były prawdziwe, wreszcie nietypowe narzędzie zbrodni – ile razy spotkaliśmy się z tymi elementami fabuły w kryminałach? No właśnie … dlatego warto pamiętać, że choć Agatha Christie nierozerwalnie związana jest ze złotymi czasami angielskiego kryminału, napisała jego nowy, jakże bogaty rozdział. Co oznacza dużo dobrego do przeczytania, albo – jak w moim przypadku – do przypomnienia. Już się cieszę!
Informacje o książce
autorka Agatha Christie
tytuł Tajemnicza historia w Styles (The Mysterious Affair at Styles)
przekład Tadeusz Jan Dehnel
Wydawnictwo Dolnośląskie 2024
ocena 4+/6
egzemplarz własny