 |
| www.smakslowa.pl |
Informacje o książce
autor: Christer Mjåset
tytuł: To ty jesteś Bobbym Fischerem
tytuł oryginału: DET ER DU SOM ER BOBBY FISCHER
przekład: Dorota Polska
wydawnictwo: Smak Słowa
miejsce i rok wydania: Sopot 2016
liczba stron: 208
egzemplarz: recenzencki
Håkon, inżynier po czterdziestce, narrator opowieści, po ponad dwudziestu latach przyjeżdża do rodzinnego Lillehammer. Sprowadza go tu pogrzeb przyjaciela z podstawówki. Przez ponad dwie dekady narrator unikał zarówno miasta, jak i grupki przyjaciół, z którymi przyszło mu dzielić niekoniecznie tylko miłe wspomnienia. Oprócz zmarłego Krisoffera, do grupy należeli również Bo, Per, Erlend i przez pewien czas również Agnes. Chłopcy parali się niezbyt legalnym zajęciem, jakim było przeszukiwanie opuszczonych domostw. Ich celem było odnajdywanie cennych przedmiotów należących do dawnych mieszkańców, z których spora część kolaborowała z Niemcami w czasie wojny. Jednak nie ta działalność ostatecznie wpłynęła na chłopców. Podczas pewnego lata zniknęła bez śladu jedna z osób z grupy, na oczach Håkona rozpadła się jego rodzina, a przyjaciół ze szkolnej ławki połączyła tajemnica związana z tragicznymi wydarzeniami. To wszystko przerosło młodych chłopców, wystawiło na próbę ich wzajemne relacje, położyło się cieniem na całym ich, również dorosłym życiu.
To ty jesteś Bobbym Fischerem wykorzystuje dość ograny motyw, jakim jest powrót w rodzinne strony, po to, aby raz jeszcze zmierzyć się z przeszłością. Pogrzeb kolegi jest tylko punktem wyjścia do opowiedzenia historii, w której pełno jest niedomówień, domysłów, gdzie zatarte wspomnienia mieszając się z kolejnymi wersjami zdarzeń. Mjåset wykorzystuje znany motyw do pokazania jak jedno, może dwa wydarzenie z przeszłości, takie a nie inne decyzje, podjęte w nieodpowiednim momencie mogą wpłynąć na dalsze życie. Żaden z chłopców po wejściu w dorosłość nie może o sobie powiedzieć, że w pełni jest szczęśliwy. Skrywana głęboko w podświadomości prawda o wypadkach sprzed wielu lat skutecznie blokuje ich w drodze do harmonii w dorosłym życiu.
Nostalgiczna podróż w przeszłość, jaką musi odbyć Håkon, uświadamia mu jak złożone jest życie. Narracja, umiejętnie balansująca między współczesnością i płynnie nakładającymi się retrospekcjami powoli odkrywa prawdę o wydarzeniach sprzed lat. Dopiero dojrzały mężczyzna jest w stanie zrozumieć, co łączyło go z resztą grupy: poszukiwania poniemieckich skarbów, rywalizacja o przywództwo w paczce i o dziewczynę, wreszcie trauma związana z porzuceniem przez ojca. Okruchy wspomnień, sugestywnie przedstawione przez autora definiują Håkona, ale z pewnością nie bronią go przed wzięciem na siebie współodpowiedzialności za zdarzenia sprzed lat.
 |
| www.nowalijki.blogspot.com |
To ty jesteś Bobbym Fischerem to kameralna opowieść obyczajowa, która na obrzeżach fabuły ma mocny wątek kryminalny, trochę spłowiały przez upływający czas. Mjåset skupia się bowiem na pokazaniu, że ludzka psychika to ułomna konstrukcja, która pod wpływem impulsów, zdarzeń, nieprzewidzianych sytuacji różnie radzi sobie z rzeczywistością. W powieści wyraźnie wyczuwa się tajemnicę rodzącą napięcie, które towarzyszy czytelnikowi właściwie do samego końca. Końca raczej gorzkiego, ponieważ cała prawda, jaką uświadamia sobie narrator i jego koledzy, wcale ich nie wyzwala. Uspokaja – pewnie tak, ale nie wyzwala spod ciężaru odpowiedzialności za dokonane czyny. Nad opowieścią unosi się duch szachowego mistrza Bobby’ego Fischera, którego postać symbolizuje rywalizację między chłopcami. Warto zwrócić uwagę na ten wątek i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy któryś z bohaterów zasługuje, aby porównywać go do mistrza.
