Jak lubię i czytam od lat literaturę azjatycką, tak muszę napisać, że każde z nią spotkanie to nie lada wyzwanie. Inne uwarunkowania kulturowe, odmienne obyczaje i historia, inaczej rozumiana wrażliwość, wreszcie mocna obecność w tekstach wschodniej duchowości – to tylko część elementów budujących klimat azjatyckich powieści, pokazujących odmienne od europejskiego spojrzenie na podobne tematy. Ostatnio, pewnie na fali rosnącej popularności, sięgam częściej po powieści koreańskie, które w wielu aspektach również potrafią zaskoczyć – nie tylko swoją naturalną egzotyką, ale także świeżym spojrzeniem na gatunek czy oryginalnym ujęciem tematu.
Powieść Mordercza pani Shim, której autorką jest popularna w Korei Jiypoung Kang to jedna z takich, zaskakujących i na swój sposób nowatorskich książek. Prawdziwa literacka mieszanka wybuchowa, która od pierwszych stron wymyka się prostym ramom gatunkowym. Choć na pierwszy rzut oka można by ją zakwalifikować jako koreański thriller czy kryminał, w rzeczywistości jest to brawurowe połączenie czarnej komedii i celnej satyry społecznej celującej w stereotypowe wyobrażenia na temat Korei i jej mieszkańców.
Główną bohaterką książki jest tytułowa Eunok Shim, wdowa po pięćdziesiątce i matka dwojga dzieci, która bardzo potrzebuje pieniędzy i przede wszystkim zatrudnienia. Po tym, jaka jej szefowa i właścicielka masarni trafiła za kratki, Eunok traci pracę i zmuszona jest szukać nowej. Tak trafia do agencji detektywistycznej Smile, której szef dostrzega w niej idealną kandydatkę na pracowniczkę rozwiązującą nietypowe problemy – z bronią w ręku. Niepozorny wygląd, doświadczenie życiowe oraz umiejętność posługiwania się nożem to niezaprzeczalne atuty płatnej zabójczyni. Do czasu jednak, kiedy okaże się, że na podobny pomysł wpadł także jej syn, tyle że u konkurencji.
Mordercza pani Shim zaczyna się może niepozornie, ale już po kilku stronach akcja nabiera pewnej wartkości, serwując czytelnikowi szaloną jazdę bez trzymanki, pełną absurdalnych, niepozbawionych humorystycznych akcentów, ale jednocześnie bardzo przemyślanych zwrotów akcji. Tempo nie jest może najmocniejszą stroną powieści i podczas lektury wyraźnie fluktuuje, nabierając rumieńców w połowie opowieści, ale i tak cała uwaga czytelnika skupia się na tytułowej bohaterce, fascynującej swoją wewnętrzną sprzecznością. Eunok Shim jest z pozoru typową koreańską gospodynią domową w średnim wieku, nieatrakcyjną, ale skrywającą w sobie mroczną, a na pewno bezwzględną profesjonalistkę. Jej historia jest ostrą i na swój sposób odświeżającą krytyką społeczeństwa, w którym osoby starsze z jednej strony są szanowane, ale z drugiej – szczególnie kobiety – spychane na margines. Tyle tylko, że z pania Shim takie numery nie przejdą.
Opowiadana z kilku punktów widzenia, fabuła książki Jiyoung Kang to brawurowa mieszanka gatunków; elementy thrillera trzymają w napięciu, ale są skutecznie przełamywane mocnymi akcentami humorystycznymi, akcja bogata jest w liczne i absurdalne sytuacje, które potrafią i rozbawić, i zaskoczyć gorzkim wydźwiękiem, odsłaniając mroczną stronę koreańskiego społeczeństwa, jakże inną od wizji z popowych przebojów. W ten sposób Mordercza pani Shim nie tylko bawi, ale też prowokuje do refleksji na temat trudności życia w dynamicznej Korei Południowej, klasowych napięciach i nierównościach, wreszcie roli i miejscu kobiety w tamtejszym społeczeństwie. Autorka serwuje zatem nie tylko prozę rozrywkową, ale i satyrę społeczną przemycając w tej historii opowieść o miłości, zdradzie i desperacji.
Myślę więc, że powieść Jiyoung Kang przypadnie do gustu czytelnikowi, który nie tylko ceni sobie specyficzny klimat azjatyckich fabuł, ale szuka w nich nietypowych połączeń mrocznych akcentów i absurdu, kryminału oraz mocnej satyry obyczajowej. Po lekturze Morderczej pani Shim zostaje się z poczuciem gorzkiego posmaku – w toku wydarzeń pada zbyt wiele trudnych pytań dotyczących kondycji współczesnego społeczeństwa żeby udawać, że ich tam nie ma. Co jednak istotne – ta świadomość nie psuje przyjemności z lektury, dzięki stylowi autorki: lekkiemu, pastiszowemu i z domieszką czarnego humoru.
Informacje o książce
autorka Jiyoung Kang
tytuł Mordercza pani Shim
przekład Klaudia Szary
Wydawnictwo Literackie 2025
ocena 4+/6
recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem