Nie jest tak, że jakoś szczególnie mocno interesują mnie zjawiska paranormalne. Jednak, od czasu do czasu, lubię przeczytać publikację na temat nawiedzeń, duchów i zdarzeń wymykających się konwencjonalnej nauce. Najczęściej sięgam wtedy po kolejne historie Eda i Lorraine Warrenów, mocno kojarzonych, dzięki filmom, z kulturą masową. Pomijając ewidentny brak walorów literackich ich książek, plusem (i jednocześnie minusem) tych publikacji jest ich amerykańska lokalizacja. A przecież niewyjaśnione zjawiska mają miejsce także w Polsce i dla osób ciekawych tematu, opowieści z bliższego nam podwórka wydają się w dwójnasób intrygujące. Choćby dlatego sięgnąłem po książkę Michała Stonawskiego Paranormalne. Prawdziwe historie nawiedzeń. Autor, badacz niewyjaśnionych zdarzeń, przedstawia nietypowy przewodnik po nawiedzonych miejscach w Polsce. To niezwykle rzetelna, napisana z wyczuciem publikacja, która spodoba się i miłośnikom tematu, i powinna zadowolić także czytelników sceptycznie nastawionych do szeroko rozumianych nawiedzeń.
Paranormalne. Prawdziwe historie nawiedzeń to zbiór opowieści o tajemniczych zdarzeniach, nawiedzeniach i opętaniach, które wydarzyły się w Polsce na przestrzeni ostatnich stu lat. Michał Stonawski świadomie zrezygnował z przypominania historii, straszących w każdym polskim zamku duchów, skupiając się na zjawiskach, które mają szansę na jakiekolwiek opracowanie nawiązujące do rzeczywistości. Autor omawianej publikacji stara się przybliżyć okoliczności zdarzeń, starannie analizuje dostępny materiał źródłowy, jeśli to możliwe – przytacza wypowiedzi naocznych świadków. Książka składa się z sześciu rozdziałów, z których każdy poświęcony jest innemu miejscu/zagadnieniu paranormalnemu, dotyczy innych czasów. Sa więc wydarzenia bardzo współczesne, które wciąż można pamiętać z wiadomości, są historie przedwojenne i te z czasów II wojny światowej, Stonawski odsłania przed czytelnikami tajemnice PRL-u. Trudno wskazać rozdział, który specjalnie mocno przypadł mi do gusty, ponieważ każda z zawartych w nich opowieści ma coś ciekawego do zaoferowania czytelnikowi. Nawiedzone domy w małych miasteczkach robią takie samo wrażenie, jak warszawska kamienica, w której doszło do niejaśnionej zbrodni, historia Szpitala Zofiówka przeraża równie mocno, co klątwa współczesnych blokowisk. Warto zabrać się z Michałem Stonawskim w tę podróż, a opisywane przez autora miejsca wpisać do planu wakacyjnej podróży.
Książka Paranormalne. Prawdziwe historie nawiedzeń to udana próba pokazania tajemniczych miejsc rozsiadanych ma mapie Polski i dobrze napisana literatura z pogranicza faktu i reportażu. Jej autorowi udał się uniknąć, tak charakterystycznego dla publikacji o tej tematyce, stylu sensacyjno – tabloidowego. Częściowo fabularyzowana, ale zawsze oparta na faktach historyczno – geograficznych, książka Michała Stonawskiego nie jest jeszcze jednym zbiorem strasznych opowieści. Badacz podchodzi do tematu rzetelnie, momentami wręcz analitycznie, pokazując niepokojące zjawiska z różnych punktów widzenia, choć, jak sam zastrzega we Wstępie – jego publikacja nie ma charakteru naukowego. W książce, obok opisywanych miejsc i związanych z nimi wydarzeń, podoba mi się właśnie ton – spokojny i wyważony, przypominający wolno płynącą opowieść. Warto także zauważyć, że autor w tej publikacji odwołuje się i do popkultury, i do historii, ale także pokazuje, że zło, jakkolwiekby je nie definiować, ma wiele źródeł, ale (prawie) zawsze tkwi ono w człowieku, cierpliwie czeka na moment ludzkiej słabości, która otwiera mu drogę ucieczki do naszego świata. A cała reszta jest już dobrze znana – z filmów, seriali, najróżniejszych publikacji i … życia codziennego. Również o tym jest książka Michała Stonawskiego. Warto ją przeczytać – z ciekawości, ale i ku przestrodze. To, co lepiej znamy, mniej nas przeraża.
Informacje o książce
autor Michał Stonowski
tytuł Paranormalne. Prawdziwe historie nawiedzeń
Wydawnictwo Znak Horyzont
miejsce i rok wydania Kraków 2020
liczba stron 304
egzemplarz recenzencki – finalny
Nowalijki oceniają 4+/6
Dziękuję Wydawnictwu Znak Horyzont za egzemplarz do recenzji