Trudno zliczyć, ile razy w powieściach, filmach i serialach pojawił się motyw miasteczka, które tylko na pozór wyglądało na idealne miejsce do życia. Skrywane sekrety, nieprzepracowane traumy, ale i sąsiedzka, niekoniecznie dobrze pojęta solidarność, daje twórcom nieomal nieograniczone możliwości – zarówno w kreowaniu świata przedstawionego, jak i skomplikowanych relacji między mieszkańcami. Wystarczy wspomnieć sukces choćby Wielkich kłamstewek, Ostrych przedmiotów, czy klasyki w postaci Miasteczka Twin Peaks, że wymienię tylko pierwsze z brzegu przykłady powieści i seriali, dla których mała społeczność jest nie tylko tłem wydarzeń, ale często także, niekoniecznie tylko drugoplanowym bohaterem. Idylliczne z pozoru, eleganckie przedmieścia upodobały sobie autorki thrillerów psychologicznych, wychodząc ze słusznego założenia, że nic tak nie rozpala ciekawości czytelnika, jak brudne sekrety skrzętnie poupychane w ciemnych kątach okazałych posiadłości.
Anna Bailey, która debiutuje powieścią Przedsionek piekła, także sięgnęła po lubiany motyw, ale w przeciwieństwie do całej rzeszy autorek i autorów, nie podążyła utartymi szlakami. Jej debiut, połączenie thrillera z naciskiem na psychologiczny, kryminału i powieści obyczajowej to historia z jednej strony nienowa, z drugiej jednak zaskakująca i wytrącająca czytelnika ze strefy komfortu. Nie ma w jej prozie blichtru i salonowych intryg, pojawia się za to zwyczajne życie, widziane z jak najgorszej perspektywy, z bohaterami, których trudno polubić, ale jeszcze trudniej nie kibicować ich poczynaniom.
Emma i Abigail, licealistki z Whistling Ridge, małego turystycznego miasteczka u stóp Gór Skalistych biorą udział w ognisku w lesie. To zwyczajne wydarzenie zmieni na zawsze członków małej społeczności kiedy okaże się, że Abigail zniknęła w niewyjaśnionych okolicznościach. Prowadzone przez lokalną policję śledztwo w jej sprawie długo nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, ale jednocześnie wymusi na lokalnej społeczności przerwanie zmowy milczenia i zerwanie z niepisaną tradycją przymykania oka na wyskoki sąsiadów.
Polski tytuł jak ulał pasuje do klimatu Whistling Ridge, opisanego w debiutanckiej powieści Anny Bailey. Inaczej niż w wielu powieściach gatunkowych, miasteczko od samego początku jest symbolem zła – szeroko definiowanego i rozumianego w różnych aspektach. Tylko na pozór lokalna społeczność to ludzie przyjaźnie nastawieni do siebie, w rzeczywistości jest wręcz przeciwnie. Pod płaszczykiem swojskiej normalności i otwartości, bohaterowie skrywają najgorsze cechy, które wychodzą na światło dzienne w sytuacji zagrożenia. Tajemnicze zniknięcie Abigail jest tylko katalizatorem całej serii wydarzeń, które obnażają zgubne skutki ukrywanej przez lata przemocy domowej, psychicznego znęcania się nad członkami rodziny, czy braku poszanowania dla odmienności. Autorka opisuje rzeczywistość Whistling Rigde bez upiększania, każdemu z jego mieszkańców przypisując cechy, o których czytelnik woli nie myśleć. Bailey porusza przy tym wiele drażliwych, ale aktualnych tematów społecznych – od homofobii po korupcję oraz dwulicowość lokalnej elity. W tej małej społeczności, jak w soczewce, skupiają się bolączki współczesnego świata.
Przedsionek piekła to lektura zaskakująca przede wszystkim ze względu na nieprzyjemny klimat i niełatwą tematykę. Nieco chropowaty styl debiutu może przeszkadzać, ale paradoksalnie przysłużył się powieści, nawiązując tym samym do niepokojącej stylistyki serialu Detektyw (ale tylko w odniesieniu do pierwszego sezonu). To jedna z tych historii, w których główny wątek – zniknięcie licealistki – chwilami schodzi na dalszy plany, a wyeksponowana jest cała reszta, niespecjalnie komfortowa dla czytelnika. Znamienne, że autorka wpadła na pomysł napisania tej powieści po pobycie w Ameryce i wysłuchaniu historii spotkanych tam ludzi. Nie chcę nawet domniemywać, ile w tej książce jest prawdy a ile fikcji, ponieważ wnioski mogą okazać się mało optymistyczne.
Informacje o książce
autorka Anna Bailey
tytuł Przedsionek piekła (Tall Bones)
przekład Małgorzata Stefaniuk
Wydawnictwo Albatros 2022
ocena 4/6
Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem