Informacje o książce
autor: Lars Mytting
tytuł: Porąb i spal. Wszystko, co mężczyzna powinien wiedzieć o drewnie
tytuł oryginału: Hel Ved
przekład: Witold Biliński
wydawnictwo:
Smak Słowa/AGORA
miejsce i rok wydania: Sopot/Warszawa 2016
liczba stron: 256
liczba stron: 256
egzemplarz: recenzencki
Rąbaliście ostatnio drewno na opał? Pamiętaliście, aby późną wiosną zaopatrzyć się w opał na zimę? A może wiecie, jak najlepiej ułożyć pocięte drewno, aby odpowiednio wyschło i zimą dało najlepsze jakościowo ciepło? Ja, niestety, nie wykonałem żadnej z wymienionych czynności i moja wiedza na temat drewna sprowadza się do rozróżnienia głównych gatunków w lesie. Jako mieszczuch teoretycznie nie potrzebuję takich informacji, rozleniwiony świadomością, że aby było mi ciepło, wystarczy że odpowiednio wyreguluję moc grzewczą kaloryfera. Z drugiej jednak strony każda, przyznam niezbyt częsta, wyprawa do lasu uświadamia mi, że w chaosie codzienności tracę kontakt z naturą. Jakie przyjemne jest oddychanie czystym, pachnącym żywicą powietrzem, wsłuchiwanie się w odgłosy lasu, którego najstarsze drzewa pamiętają pradawne dzieje …
Z miłości do natury i drewna powstała niecodzienna książka norweskiego dziennikarza, eseisty i redaktora Larsa Myttinga Porąb i spal. Wszystko, co mężczyzna powinien wiedzieć o drewnie. Tytuł chwytliwy i dwuznaczny, zaś treść niezwykle interesująca, choć trochę też nietypowa. Autor, zafascynowany codzienną krzątaniną swojego sąsiada, który mimo sędziwego wieku przygotowywał dostarczone drewno na zimowy opał, postanowił napisać książkę właśnie o drewnie. To specyficzne połączenie podręcznika dla drwali (od czego autor jednak się odżegnuje) z uroczą gawędą o skandynawskim stylu życia, umiłowaniu prostych gestów, poszanowaniu dla natury i relacji człowieka z otaczającym go światem. Wraz z autorem śledzimy powtarzany od wieków cykl od pozyskania drewna, radzenia sobie z zimowym chłodem, wyborem sprzętu do wycinki i obróbki drewna, poprzez rolę drewutni i sposoby układania stosów, na piecu i płomieniu skończywszy. Temat nie wydaje się może zbyt interesujący, ale Mytting ma dar pięknego opowiadania o prostych gestach i przedmiotach oraz oczywistych faktach na temat roli drewna w życiu każdej społeczności. Książka pełna jest konkretnych danych i specjalistycznej wiedzy, ale podanych w przyjemny dla czytelnika sposób. Autor przeplata nomen omen suche fakty z anegdotami i dykteryjkami, czasem zasłyszanymi, czasem wynikającymi z konkretnego doświadczenia. Często odwołuje się do historii pokazując, że nie ma znaczenia, skąd się pochodzi i jakie ma się korzenie, kiedy istnieje wspólna dla wszystkich nacji potrzeba ciepła i bezpieczeństwa. Ciepła, które daje dobrze przygotowane, potraktowane z odpowiednim szacunkiem, dopieszczone drewno.
Porąb i spal składa się z siedmiu dużych rozdziałów: Chłód, Las, Sprzęt, Pieniek, Stos, Piec, Płomień. Każdy opatrzony jest pięknymi zdjęciam skandynawskiej przyrody, starannie udokumentowaną wiedzą. Dla mnie jednak najciekawsze są fragmenty, w których pojawiają się ludzie, którzy dla życia w prostocie i w zgodzie z naturą zmienili swoje dotychczasowe upodobania lub stoją na straży pradawnych tradycji. Przywołanie ich w książce wzmacnia ludzki wymiar codziennych potyczek z naturą, zmagań, które są częścią człowieka bez względu na wykształcenie, pochodzenie czy rozwój nowych technologii. Z dumą, ale bez zadęcia dzielą się swoim doświadczeniem i pomysłami na udoskonalenie kontaktu z drewnem, czy szerzej z naturą. Swoją postawą pokazują, jak wielka jest potrzeba kontaktu z przyrodą, chwilowe odcięcie od cywilizacji, jak satysfakcjonujący i oczyszczający psychikę może być wysiłek fizyczny.
Książka Larsa Myttinga powstała z potrzeby zapisania na papierze starych norweskich, czy też skandynawskich tradycji. Pisarz z lekkością, z humorem i swadą snuje opowieść – gawędę o ludziach i przyrodzie, o miłości do natury, dbaniu o równowagę ciała i duszy. Ze znawstwem opisuje historię sprzętów związanych z drewnem, z sympatią i ciepłem przywołuje historie ludzi, którzy żyli przed wiekami i których potomkowie przejmują schedę po przodkach. Jest wreszcie Porąb i spal książką o tęsknocie za prostym i uporządkowanym życiem, zgodnym z rytmem pór roku i pulsem Ziemi. Tekst Myttinga to zebrane w jednej książce wyobrażenie tego, jacy są, kim są i z jakich źródeł tradycji czerpią współcześni Skandynawowie. Drewno w tej opowieści to jednocześnie efekt działania człowieka w lesie, ale i swoista metafora, otwierająca szeroki wachlarz interpretacyjny. Autor niczego nie narzuca, pozostawiając ten przywilej potencjalnemu czytelnikowi.
Kiedy dostałem propozycję zrecenzowania Porąb i spal Larsa Myttinga, byłem zaskoczony treścią książki i moje nastawienie było dość sceptyczne. Ale pobieżne przejrzenie list bestsellerów i znakomite opinie w anglojęzycznych portalach o książkach spowodowały, że zdecydowałem się podjąć tego zadania. I po lekturze opowieści już wiem, że podjąłem słuszną decyzję. Nie spodziewałem się, że o drzewie, siekierze, drwalu czy piecu można napisać tak ciekawie i interesująco, czasem poetycko i nostalgicznie. Piękne, klimatyczne zdjęcia dodatkowo wzbogacają pozytywne odczucia po lekturze. Polecam!
Nowalijki oceniają: 5/6
Dziękuję Wydawnictwu Smak Słowa i Agencji Business & Culture za udostępnienie egzemplarza książki do recenzji.