Po nieco słabszej Rebelii, mocniej skupionej na wątkach historycznych kosztem kryminalnych, seria C.J. Sansoma wraca na właściwe tory. Czwarta odsłona cyklu z prawnikiem Matthew Shardlake’m – Księga Objawienia – to rasowy kryminał, ponownie sprawnie łączący wątki historyczne z fikcyjnym, tym razem dotyczącym działaności seryjnego mordercy wzorującego się na makabrycznych wizjach z Apokalipsy św. Jana. Intrygi dworskie i wielka polityka nadal stanowią istotny element fabuły, ale jej największym atutem jest próba zidentyfikowania zabójcy, którego aktywność może wpłynąć na losy kraju, pogrążonego w politycznym chaosie.
Wprawdzie seria C.J. Sansoma pomyślana jest jako rozpisana chronologicznie całość fabularna zamknięta w siedmiu tomach, każdy z nich można czytać jako samodzielną powieść, ze świadomością jednak, że pewne wydarzenia, do których odwołuje się Mattew Shardlake, mogą czytelnikowi niewiele mówić, choć miały wpływ na życie głównego bohatera. Niezaprzeczalnym atutem cyklu jest także tło historyczne rozpisane ze szczegółami, ale jednocześnie przyjazne odbiorcy na tyle, że nie musi on szukać dodatkowych informacji w innych źródłach.
Od wydarzeń opisanych w Rebelii mijają dwa lata. Jest rok 1543, Anglią nadal rządzi Henryk VIII, który właśnie rozgląda się za kolejną żoną. Jego wybór pada na lady Katarzynę Parr, wdowę po lordzie Latimerze, ale ponieważ w jej najbliższym otoczeniu dochodzi do brutalnego morderstwa, sprawy się komplikują. Wcześniej został zabity bliski przyjaciel Matthew Shardlake’a, który połączył oba zdarzenia. Ponieważ w wyrafinowany sposób żegnają się z życiem kolejne osoby, wiele wskazuje na to, że sprawcą drastycznych morderstw jest fanatyk religijny wzorujący się na Apokalipsie św. Jana. Shardlake podejmuje się śledztwa w sprawie, co naraża i jego, i współpracownika Baraka na kolejne niebezpieczeństwo.
Księga Objawienia to, póki co, jedna z najlepszych części serii z Matthew Shardlake’em. Powieść skupia się na wątku seryjnego mordercy wzorującego się na opisach z najbardziej tajemniczej i przerażającej księgi Nowego Testamentu, ale C.J. Sansom udanie łączy go z wiedzą historyczną dotyczącą połowy XVI wieku. Zachowanie starzejącego się i schorowanego króla jest coraz mniej racjonalne a decyzje nieprzemyślane, polityczne intrygi zaś nasilają się i przez to stają się niebezpieczne dla normalnego funkcjonowania kraju. Spór między zwolennikami reform religijnych a konserwatystami przybiera na sile, czego efektem są coraz krwawsze szykany i narastający terror. Obawa przed popełnieniem grzechu staje się tak silna, że wywołuje choroby psychiczne i manię prześladowczą, o czym traktuje jeden z wątków, w którym Matthew zajmuje się sprawą młodego fanatyka religijnego Adama Kite’a osadzonego w szpitalu dla obłąkanych w Bedlam.
C.J. Sansom po raz pierwszy wprowadza do swojej serii motyw seryjnego zabójcy, co samo w sobie nie jest zaskakujące, czy dla gatunku odkrywcze. Jednak obudowanie wątku wyraźnym nawiązaniem do Apokalipsy św. Jana oraz pokazanie go na tle krwawych sporów religijnych oraz politycznych nadaje mu oryginalności i tym samym jeszcze mocniej angażuje do lektury. Rozpisana na przeszło sześćset stron Księga Objawienia przypadnie do gustu miłośnikom mocnych, sugestywnie napisanych kryminałów, w których trup ściele się gęsto, wyrafinowane zbrodnie budzą odrazę, a czytelnik drży o życie głównego bohatera i jego wiernego przyjaciela Baraka.
Ten tom jest mocniejszy także pod względem relacji osobistych między postaciami powieści; Matthew znów targają sprzeczne emocje, również o romansowym charakterze, Barak zmaga się z własnymi problemami, a nieoceniony medyk Guy walczy z głęboko uśpionymi demonami. Shardlake ponownie staje w obliczu zarówno fizycznego zagrożenia życia, jak i nękających go rozterek o charakterze egzystencjalnym. Niby wie to od samego początku, ale jako prawnik – osoba publiczna – nie może zostać w pełni obiektywnym; stanowi część krwioobiegu Londynu, jego działaności, także detektywistycznej, przyglądają się zarówno przyjaciele, jak i osoby mu nieprzychylne, dlatego coraz trudniej stać mu pośrodku zmagających się politycznych żywiołów. Czytelnikowi, który kibicuje mu od pierwszego tomu, trudno obserwuje się wewnętrzny konflikt moralny Matthew, który czyni go postacią mniej papierową a bardziej ludzką. Ciekawe, co przyniosą bohaterowi kolejne odsłony cyklu o londyńskim prawniku?
Informacje o książce
autor C.J. Sansom
tytuł Księga Objawienia (Relevation)
przekład Zbigniew Kościuk
Wydawnictwo Albatros 2024
ocena 5/6
recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem